روز جهانی چای، ۲۱ می هر سال برگزار می شود. این روز برای ایجاد آگاهی در مورد شرایط کار ایمن کارگران چای، تجارت منصفانه و محیطی پایدار برای بهبود تولید چای جهان نام گذاری شده است.
فهرست مطالب
تاریخچه روز جهانی چای
اولین روز جهانی چای در سال ۲۰۰۵ در دهلی هند برگزار شد. در سال ۲۰۱۵ بود که دولت هند به سازمان UNF پیشنهاد داد تا این روز را در سطح جهانی گسترش دهد. این روز در ماه می برگزار می شود زیرا در این زمان از سال برداشت و تکثیر چای در اکثر کشورها آغاز می شود.
برای تهیه چای ممتاز بهاره می‌توانید به بخش فروش چای ممتاز بهاره (500 گرمی) هتمت مراجعه فرمایید.
شعارها و نقل قول ها برای روز جهانی چای
• چای خود را آهسته و محترمانه بنوشید، گویی که چای محوری است که زمین جهان روی آن می چرخد - به آرامی، یکنواخت، بدون سرعت به سوی آینده. – معجزه ذهن آگاهی از Thich Nhat Han
•اگر سردت باشد، چای تو را گرم می کند، اگر بیش از حد گرم باشی، تو را خنک می کند، اگر افسرده باشی، تو را شاد می کند، اگر هیجان زده باشی، آرامت می کند.
• روز جهانی چای به معنای نوشیدن یک فنجان چای برای بازگشت به حالت عادی است.
انواع مختلفی از چای وجود دارند که می توانید آنها را امتحان کنید. روز جهانی چای به ما یادآوری می‌کند، با هر یک از این انواع چای و دمنوش می‌توانید احساسات گوناگونی را تجربه کنید. برخی از این چای و دمنوش ها عبارتند از کاهوا کشمیری، چای زنجبیل، چای تولسی، چای سلیمانی، چای رونگا، چای ماسالا، چای علف لیمو، چای سبز و غیره.
تاریخچه و پیدایش چای
اولین پیدایش چای در حدود ۲۷۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در چین صورت گرفت. در طی آن دوره، گیاه چای دارای تعدادی خواص دارویی بود و بیشتر جنبه مصرف دارویی داشت. طبق افسانه ها، گفته شده امپراتوری به نام شن نونگ در سایه درخت چای وحشی نشسته بود و در حال جوشاندن مقداری آب آشامیدنی بود که نسیمی وزید و چند برگ درخت را به داخل دیگ انداخت.
وجود این برگ ها و جوشانده شدن آن ها با آب، طعمی به آب جوشیده داد که به نظر امپراطور خوشمزه و خاص بود. او بیشتر آزمایش کرد و متوجه شد که در کنار طعم دلپذیری که دارد، حاوی خواص دارویی نیز می‌باشد. وی از مردم چین خواست تا این گیاه را به نفع تمام ملت کشت کنند. با گذشت زمان، او به پدر افسانه ای چای تبدیل شد.
در روزهای اولیه مصرف چای، برگ ها را می چیدند و در آب می جوشاندند تا دم کرده ای نسبتاً تلخ به دست آید. از برگ ها در درجه اول به عنوان دارو و در مرحله دوم به عنوان یک نوشیدنی لذت بخش استفاده می شد. بیش از ۳۰۰۰ سال طول کشید تا چای به یک نوشیدنی محبوب در سراسر امپراتوری چین تبدیل شود. در زمان سلسله تانگ (۶۰۰-۹۰۰ پس از میلاد)، محبوبیت چای سبب اضافه شدن مالیات به آن شد. در طول سلسله مینگ (۱۳۶۸-۱۶۴۴)، برگ های چای بخارپز و خشک شده نرم رایج شد.
با این حال، این سبک از چای سبز به خوبی در خارج از چین طرفدار و محبوبیت پیدا نکرد. بازرگانان چینی برای محافظت از محصول و وضعیت مالی خود شروع به خشک کردن برگ های خود کردند تا از پوسیدگی آنها جلوگیری کنند. برگ‌هایی که در هوا رها می‌شدند تا اکسید شوند، چای سیاه (یا به قول چینی‌ها قرمز) را به وجود می‌آورد.
چای در اروپا
هلندی ها اولین کسانی در اروپا بودند که چای نوشیدند. با حمل دریایی آن در سال ۱۶۱۰ و با ورود به بریتانیا در حدود سال ۱۶۵۰، کشور بریتانیای کبیر با گیاه و نوشیدنی چای آشنا شد. چای چند سال پس از رسیدن قهوه به انگلستان رسید. از طریق قهوه خانه ها بود که نوشیدنی جدید به مردم معرفی شد. در سال ۱۶۵۷، توماس گاروی، مالک انگلیسی، ایده ارائه چای به عموم را در بیان کرد و به سرعت بین مردم محبوبیت یافت و به نوشیدنی منتخب تبدیل شد.
چای به مراتب از شراب ها و مشروبات الکلی پیشی گرفت. متأسفانه محبوب شدن چای بین مردم و پیشی گرفتن آن از نوشیدنی های الکلی زیاد به نفع دولت بریتانیا نبود، چرا که مقدار مالیاتی که از این نوشیدنی ها به دست می‌آوردند کاهش بافته بود. آنها به سرعت وضعیت را با وضع مالیات بر چای اصلاح و کنترل کردند. با این وجود، تا اوایل قرن بعد بود که این نوشیدنی به یک نوشیدنی رایج برای طبقات بالا و متوسط تبدیل شد.
در طول قرن نوزدهم، نوشیدن چای بخشی ضروری از زندگی اجتماعی مردم بریتانیا شد. مهمانی ها و رویدادهای چای برای همه مناسبت های ممکن و گوناگون، از جمله چای های خانوادگی، چای پیک نیک، چای تنیس و چای عصرانه اشرافی ترتیب داده شد. در طول سال‌ها، کتاب‌های راهنمای خانه‌داری و کتاب‌های آشپزی دستورالعمل‌های روشنی در مورد دعوت‌نامه‌ها، آداب، روش‌های دم کردن و سرو، لباس و ظروف غذاخوری ارائه می‌کردند. مهمانی چای نماد ظرافت و شکوفایی بود.
اگرچه اولین چای در چین کشف شد، اما اکنون چندین منطقه دیگر از جهان در برداشت کلی چای نقش دارند. اولین چای مورد استفاده در انگلستان در چین منشا گرفت و تا قرن نوزدهم هم ادامه داشت که کشت چای به فورموسا گسترش یافت و چای بومی در آسام کشف شد. در سال ۱۸۳۹، اولین چای هندی در لندن فروخته شد.
در حدود سال ۱۱۹۱، کشیشان ذن ژاپن، دانه چای را از تحصیل در خارج از کشور در چین بازگرداندند و شروع به کشت آن در جنوبی ترین بخش ژاپن کردند. اولین چای در آفریقا در سال ۱۶۸۷ در کیپ کاشته شد، اما تا اواخر قرن نوزدهم پیشرفت نکرد. قرن بیستم شاهد گسترش چای در آفریقا، به ویژه در کنیا، مالاوی و تانزانیا بوده است.
چای در ایران
چای تا قرن هفدهم راه خود را به ایران پیدا نکرد، زمانی که به یک کالای لوکس گران قیمت تبدیل شد. تلاش قاجار برای کاشت چای در ایران ناموفق بود تا اینکه حاج محمد میرزا معروف به کاشف السلطنه به عنوان کنسولگری ایران به هند فرستاده شد. او رازهای کاشت چای را آموخت و با حدود ۴۰۰۰ بوته چای به لاهیجان رفت و مابقی تاریخ است.
از امروز بخش بزرگی از شمال ایران در حاشیه دریای خزر برای کشت چای مناسب است. به ویژه در استان گیلان در دامنه های البرز، مناطق وسیعی زیر کشت چای است و هزاران نفر در صنعت چای ایرانی مشغول به کار هستند. این منطقه بخش بزرگی از نیاز ایران به چای را پوشش می دهد.
ایرانیان یکی از بالاترین میزان مصرف سرانه چای در جهان را دارند و از قدیم الایام در هر خیابان یک چایخانه (چایخانه) وجود دارد. چایخانه‌ها هنوز یک مکان اجتماعی مهم هستند که در آن نسل‌های قدیمی با دوستان خود برای گفتگو با یک فنجان چای ایرانی دور هم جمع می‌شوند.
تاریخچه فرهنگ چای در ایران از اواخر قرن پانزدهم آغاز شد. قبل از آن قهوه نوشیدنی اصلی در ایران بود. با این حال، اکثر کشورهای تولید کننده قهوه دور از ایران قرار داشتند که حمل و نقل را بسیار دشوار می کرد. با یک کشور عمده تولیدکننده چای، چین، که در مسیر تجاری نزدیک، “جاده ابریشم” قرار داشت و حمل و نقل چای بسیار آسان تر بود. این یکی از دلایل اصلی محبوب شدن چای در ایران بود. در نتیجه، تقاضا برای چای افزایش یافت و نیاز بود که چای بیشتری وارد شود تا با مصرف ایران مطابقت داشته باشد.
ایران در اولین تلاش خود برای کشت چای در کشور خود در سال ۱۸۸۲ با بذرهایی از هند شکست خورد. در سال ۱۸۹۹ شاهزاده محمد میرزا معروف به کاشف السلطنه که در لاهیجان به دنیا آمد، چای هندی را وارد کرد و کشت آن را در لاهیجان آغاز کرد.
کاشف که اولین شهردار تهران و سفیر ایران در هند تحت سلطه بریتانیا بود، می‌دانست که انگلیسی‌ها به او اجازه نمی‌دهند از اسرار تولید چای مطلع شود، زیرا در آن زمان این بزرگترین تجارت آنها در هند بود. بنابراین شاهزاده با تسلط کامل به زبان فرانسه وانمود کرد که یک کارگر فرانسوی است و شروع به کار در مزارع و کارخانه های چای کرد تا نحوه تولید چای را بیاموزد.
در نهایت برنامه او این بود که چند نمونه از این چای را برای کشت به ایران بازگرداند. او تنها به دلیل مصونیت دیپلماتیک خود در این تلاش موفق بود که انگلیسی ها را از جستجوی نمونه مخفیانه او باز داشت. در آن زمان کاشف ۳۰۰۰ نهال را از قسمت شمالی هند، کانگرا به کشور خود آورد. کشت را در منطقه گیلان در جنوب دریای خزر آغاز کرد. آب و هوای آنجا برای کشت چای مناسب بود و صنعت چای به سرعت در گیلان و مازندران گسترش یافت. مقبره کاشف در لاهیجان اکنون بخشی از «موزه ملی چای ایران» است.
در سال ۱۹۳۴ اولین کارخانه چای به سبک مدرن ساخته شد. اکنون بالغ بر ۱۰۷ کارخانه چای و در مجموع ۳۲۰۰۰ هکتار مزرعه چای وجود دارد. بیشتر مزارع مانند مزارع دارجلینگ در دامنه تپه های ایران قرار دارند. این مزارع به سبک ارتدکس چای سیاه تولید می کنند. رنگ چای ایرانی قرمز و طعم نسبتاً روشن است و بدون افزودن شیر و شکر خوشمزه است. کل تولید چای سیاه در سال ۲۰۰۹ تقریباً ۶۰۰۰۰ تن بوده است.
جمع بندی
روز جهانی چای یادآور شغل چایکاری، تاریخچه چای و خواص های چشمگیر این نوشیدنی است. متاسفانه در ایران به قدر لازم به این روز توجه نمی‌شود ولی امید است با این مقالات بتوانیم ارزشمند بودن این روز را به شما برسانیم و آگاه کنیم.
منبع:
روز جهانی چای