فهرست مطالب
تاریخچه چای
چای یک نوشیدنی محبوب جهانی است. امروزه این نوشیدنی در انواع مختلف به فروش می‌رسد و مصرف می‌شود. میخواهیم در این مقاله به تاریخچه چای و اصالت آن بپردازیم. می‌دانید که چای از کشور بزرگ چین آغاز شد و در دوران کاشف السلطنه وارد ایران و یکی از نوشیدنی های محبوب ایرانیان شد.
برای تهیه چای زرین می‌توانید به بخش فروش چای بهاره هتمت مراجعه فرمایید.
افسانه‌ی پیدایش چای در چین
طیِ یک روز طولانی پرسه زدن در جنگل در جستجوی دانه‌های خوراکی و گیاهان، کشاورز خسته پیر «شِن‌نو» ۷۲ بار تصادفا خویش را مسموم کرد. اما پیش از آن که زهر زندگی‌اش را پایان دهد، برگی در دهانش فرو افتاد. او آن را جوید و آن برگ دوباره او را زنده کرد، و این طور است که چای، کشف شد. حداقل طبق این افسانه باستانی این‌طور بوده، چای در واقع درمان مسمومیت نیست، اما داستانِ «شِن‌نو»، مخترع اسطوره‌ای چینی در کشاورزی، بر اهمیت چای در چین باستان تاکید دارد.
شواهد باستان شناسانه پیدایش چای
شواهد باستان‌شناسی حاکی از آن است که چای، اولین بار حدود ۶۰۰۰ یا ۱۵۰۰ سال پیش از این که فرعون اهرام بزرگ جیزه را بسازد در آنجا کشت می‌شد. گیاه اولیه و اصلی چای چینی همان نوع است که امروزه در سراسر جهان رشد کرده است، با این حال در اصل به طرق مختلفی مصرف شده است.
چای مثلِ یک سبزی یا به همراه غلات پخته و مصرف می‌شد. تنها از ۱۵۰۰ سال پیش است که چای از غذا به نوشیدن تغییر کرده است زمانی که مردم فهمیدند ترکیبی از گرما و رطوبت می‌تواند مزه‌ای متنوع و گوناگون از سبزیجات سبز‌برگ ایجاد کند.
پس از صدها سال تغییر در روش آماده‌سازی، حرارت دادن به چای به یک استاندارد جهانی در مصرف این نوشیدنی تبدیل شد. بسته‌بندی در قالب‌های قابل حمل، آسیاب کردنش به شکل پودر، و مخلوط کردنش با آب داغ نوشیدنی ای به نام «موچا» یا «ماچا» را در سراسر جهان ایجاد کرد. ماچا به قدری محبوب شد که فرهنگ متمایز چای چینی پدید آمد.
در تاریخچه چای، این نوشیدنی موضوع کتاب و شعر، نوشیدنی مورد علاقه امپراطوران و وسیله بیانی برای هنرمندان بود. آن‌ها تصاویر عجیب و غریبی را در کف فنجان چایی که می‌نوشیدند ایجاد می‌کردند، بسیار شبیه همان هنر اسپرسو که امروزه شاید در کافی‌شاپ‌ها دیده باشید.
چای در دوران های مختلف
در سده نهم میلادی، در دوران سلسله تانگ، یک راهب ژاپنی اولین کارخانه چای را به ژاپن آورد. در این دوران ژاپنی‌ها ، آیین‌های خاص خود را در بابِ چای ایجاد کردند، که منجر به ایجاد مراسم چای در ژاپن شد. در قرن چهاردهم در دوران سلسله مینگ، امپراتور چین چای را از چای متراکم پودری به بسته‌هایی از چای فله‌ای، جهت آزاد کردن برگ کامل چای تغییر داد.
در قرن چهاردهم، چین تاج مزارع کشت چای جهان را بر سر داشت و چای یکی از سه کالای صادراتی اصلی چین به همراه ظروف چینی و پارچه ابریشم ببه شمار می‌رفت. این مساله خیلی به نفع کشور چین بود به طوری که در قدرت تعاملات سیاسی و نفوذ اقتصادی به دلیل پخش بین المللی چای به عنوان یک نوشیدنی جهانی به این کشور نسبت داده شد.
این گسترش در اوایل دهه ۱۶۰۰ میلادی، هنگامی شروع شد که بازرگانان هلندی چای را با مقادیر زیادی به اروپا آوردند. ملکه کاترین یک زن نجیب زاده‌ی پرتغالی، وقتی که در سال ۱۶۶۱ با شاه چارلز دوم ازدواج کرد، با درست کردن چای برای طبقه‌ی اشراف انگلیسی توانست لقب بسیار خوشنام «برانگزا» را کسب کند. در آن زمان، بریتانیای کبیر در حال گسترش، نفوذ مستعمراتی و تبدیل شدن به قدرتِ برتر جهانی جدید بود و همانطور که بریتانیای کبیر رشد می‌کرد، علاقه به چای در سراسر جهان هم پخش شد.
توسعه چای و جنگ‌های بزرگ بر سر آن
در تاریخچه چای ذکر شده که تا سال ۱۷۰۰ میلادی، چای در اروپا، ده برابر قیمت قهوه فروخته می‌شد و این گیاه هنوز فقط در چین رشد می‌کرد. تجارت چای چنان سودآور بود که سریع‌ترین قایق بادبانی جهان، یعنی کشتی بادپا، از رقابت شدیدِ بین شرکت‌های تجاری غربی از پا درآمد. همه آن‌ها برای اینکه نخست چای خود را به اروپا برسانند و سود حداکثری کسب کنند، در رقابت بودند.
در ابتدا، بریتانیا تمام این چای چینی را با نقره خریداری می‌کرد. وقتی چای بیش از حد گران شد، پیشنهاد معامله چای با چیز دیگری مثل تریاک را متره شد. این مساله باعث ایجادِ کاهش سطح سلامت در سرتاسر چین شد، چرا که مردم به این ماده اعتیاد پیدا کردند. سپس در سال ۱۸۳۹ یک مقام چینی به افرادش دستور داد تا محموله‌های عظیم بریتانیایی تریاک به عنوان بیانیه‌ای، علیه نفوذ بریتانیا بر چین نابود کنند. این اقدام اولین جنگِ تریاک بین دو کشور را راه انداخت. جنگ تا سال ۱۸۴۲ در ساحل چین در تلاطم بود تا زمانی که دودمان چینگ چین، بندر هنگ‌کنگ را به بریتانیا واگذار کرد و معاملات خود را با شرایط نامساعدی ادامه داد.
جنگ جهانی، قدرت چین را برای بیش از یک قرن تضعیف کرد. شرکت انگلیسی در هند شرقی نیز قصد داشتتند خودشان چای را پرورش داده و مضافا بازار را هم کنترل کند. بنابراین، برای دزدیدن چای از چین در یک عملیات سری، رابرت فورچون را استخدام کردند. او لباس مبدل پوشید و سفری مخاطره‌آمیز از میان مناطق کوهستانی چین را طی کرد و در نهایت قاچاق برگ های چای و کارگران با تجربه کاشت و پرورش چای در دارجلینگ،صورت گرفت. از آنجا بود که، بوته چای بیشتر پخش شد و به رشد سریع چای به عنوان یک کالای روزمره کمک کرد.
جمع بندی
تاریخچه چای به ما کمک می‌کند که بیشتر با این نوشیدنی محبوب آشنا شویم. امروزه چای، دومین نوشیدنیِ پر مصرف بعد از آب است. از چای شیرین «ریز» ترکی، تا چای شورِ کَره‌ای تبتی‌ها، تقریبا به اندازه فرهنگ‌های مختلف دنیا، روش‌های مختلفی برای تهیه نوشیدنی وجود دارد.
منابع: