سفره هفت سین عید نوروز

رسم سفره هفت سین

در هنگام عید نوروز و جشن سال نو، کسانی که این روز را جشن می‌گیرند، سفره‌ای مرسوم با نام «سفره هفت سین» می‌چینند که هر یم از اقلام این سفره نماد نشانه‌ای به همراه دارند. می‌خواهیم در یه این مقاله این معانی و فلسفه های پشت این سفره، بپردازیم.

برای خرید آجیل چهارمغز به بخش فروش خشکبار هتمت مراجعه فرمایید.

فلسفه سفره هفت سین

امروزه مردم ایران، سفره هفت سین را چـند ســاعــت مانــده به زمان تـــحویل ســـــال آمـــاده می کنند و مواد خوراکی که ابتدای آنها با «سین» آغاز می شود از قبیل سنجد، سبزه، سمنو، سکه، سیب، سماق و سیر را بر سر سفره قرار می‌دهند. پس از ظهور اسلام در ایران زمین، کتاب قرآن به سفره هفت سین ایرانی ها افزوده شد. هرکدام از اجزای هفت سین، نشانه و مفاهیمی چون رویش، زایش و باروری، فراوانی و برکت و … دارد.

چرا «هفت» سین؟

در زبان باستانی عدد هفت به نام “امرداد” است که معنای زندگی و جاودانگی را می دهد بنابراین ایرانیان باستان هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می چینند. هفت برای ایرانیان باستان مقدس بوده و برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده از عدد هفت استفاده می کردند مثلا هفت رنگ رنگین کمان، هفت خان رستم در شاهنامه و …
عدد هفت در قرآن کریم و نزد مسلمانان نیز اهمیت دارد و از عدد هفت در برخی از آیه ها و سوره های قرآن نام برده شده است. برای مثال حج هفت مرحله دارد و نخستین قاریان نیز هفت نفر بوده اند.

سفره هفت سین از گذشته تا به امروز

ایرانیان با فراهم کردن هفت سین به شماره هفت امشاسپند(صفات پاک اهورامزدا) یا دوازده شماره مقدس برج ها، برای روز نخست بهار وسایلی مانند آب و سبزه نماد روشنایی و افزونی ،شمع نماد پایداری نوروگرما، شیر نماد نوزایی و رستاخیز و تولد دوباره، تخم مرغ نماد نژاد و نطفه، آیینه نماد شفافیت و صفا، سنجد نماد دلدادگی و زایش و باروری، سیب نماد رازوارگی عشق، انار نماد تقدس، سکه تازه ضرب نماد برکت و دارندگی، ماهی نماد ماه سپری شده اسفند، نارنج نماد گوی زمین، گل بید مشک گل ویژه ی اسفند نماد امشاسپند سپندارمز در سفره خود می گذاشتند.

در برخی از منابع تاریخی آورده شده ایرانیان در قدیم سفره هفت شین داشته اند که به تدریج تغییر نام داده است. اجزای تشکیل دهنده سفره هفت شین شمع، شراب، شیرینی، شهد (عسل)، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات، بودند. در زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شین های نوروزی، به نشانه سبزی و جاودانگی بر سر سفره قرار گرفت.

برای آشنایی با تاریخچه نوروز می‌توانید به مقاله عید نوروز جشنی کهن و باستانی مراجعه فرمایید.

در برخی از روستاها رسم هفت سینی برپا بوده است آن ها درون هفت سینی خوراکی های مختلف می گذارند. هفت سینی، بعدها با حذف (یای) به صورت هفت سین درآمده است.

دلیل تغییر هفت شین به هفت سین

در دوران ساسانیان و پیش از اسلام ایرانیان سفره ای به نام «هفت شین» می‌گستراندند که شامل شمع، شراب، شهد، شمشاد، شربت، شقایق بوده است. پس از آمدن اسلام به ایران و حرام اعلام شدن «شراب» آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرکه می شد، بر سر سفره قرار می دادند و اینگونه شین به سین تغییر پیدا کرد.

اجزای هفت سین امروزه

قرن هاست که در سفره عید هر ایرانی، هفت گونه خوردنی و سبزه که با حرف «سین» آغاز می‌شوند، مثل ( سیر، سرکه، سماق، سنجد، سمنو و سبزه و سیب) چیده می شود. ایرانیان پس از روی آوردن به اسلام بر سر سفره های خود قرآن را می گذارند و سال نو را با آیات قرآنی آغاز می کنند. چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالای سفره هایشان جای می دهند.

ماهی، تخم مرغ رنگ شده، آیینه نیز از اجزای دیگر سفره هفت سین هستند. گذاردن سنبل، سکه و سماور، هیچ حقیقت هفت سینی ندارند. همچنین ماهی قرمز سمبل عید کشور چین و چینی هاست. در عید چینی ها ماهی قرمز را رها می کنند تا زندگی جریان یابد اما ما ماهی قرمز را در تنگ نگه می داریم.

در هفت سین پارسی انار وجود داشته که نشانه باروری و عشق بوده است. همچنین آنها سیب سرخ را درون ظرف آب پاک و زلال می‌گذاشتند تا عشق و باروری همچنان پاینده بماند پس بهتر است آیین خود را حفظ کنیم.

امروزه سفره هفت سین را روی زمین یا روی میز پهن می کنند و افراد خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و برای داشتن سالی پر از شادی و خیرو برکت دعا می‌کنند. برخی دیگر سفره هفت سین را سیزده روز نوروز نگه می دارند و در روز سیزده نوروز، سبزه ی سفره هفت سین را به آب های جاری می اندازند.

سین های سفره هفت سین نماد چیست؟

سبزه

سبزه یکی از اجزای سفره هفت سین است که با رنگ و طراوت خود دلها را شادمان می سازد . ایرانیان قبل از سال نو و در روزهای پایانی سال گندم و یا عدس می کارند و برخی نیز سبزه را از بیرون به صورت آماده تهیه می کنند. در ایران باستان 25 روز قبل از نوروز در کاخ پادشاهان 12 ستون از خشت خام برپا می ساختند و بر هرکدام یک نوع غله می کاشتند . اگر سبزه ها خوب می رویید سال پر برکتی در پیش داشتند. سبزه نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است.

قرآن

جزئی از سفره هفت سین که پس ار اسلام به آن اضافه شد، قرآن کریم است. با آمدن اسلام به ایران و روی آوردن ایرانیان و مسلمان شدنشان آنها بر سفره هفت سین خود قرآن را قرار می دهند تا سال نو را با توکل و توسل به خداوند متعال آغاز کنند.

هفت سین:

سیب: نمادی از تندرستی و زیبایی، که ایرانیان آن را برای حفظ سلامتی اعضای خانه بر سر سفره قرار می دهند.

سمنو: این خوراکی خوشمزه از جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می شود و نماد زایش و باروری گیاهان و فراوانی خوراک و غذاهای خوب و پر نیرو است.

سنجد: سنجد، یکی دیگر از اجزای اخوان نوروزی است که عطر برگ و شکوفه های آن محرک عشق و مهر و نماد زایندگی، عشق و دلباختگی است.

سیر: دیگر اجزای سفره هفت سین سیر است که نماد میکروب زدایی و پاکیزگی محیط زیست و سلامت بدن و نیز زدودن چشم زخم است. زرتشتیان به این علت سیر بر سفره هفت سین می گذاشتند زیرا معتقد بودند بوی سیر دیوان را می گریزاند. آنها پوست سیر را می کنند و سپس آن را بر سفره می گذارند.

سرکه: این مایع سفید نیز مانند سیر برای پاکی محیط، زدودن آلودگی و باطل کردن سحر و جادو بر سر سفره قرار می گرفت.

سماق: از اجزای سفره هفت سین و نماد عشق مهر و پیوند دلها می باشد.

سکه: نمادی از خیر و برکت و درآمد

تخم مرغ: نماد زایش و آفرینش و نشانه ای از نطفه و نژاد

آینه: نماد روشنایی

آب و ماهی: نماد برکت در زندگی

منبع: فلسفه سفره هفت سین ما ایرانیان